در رؤیای تمدن سازی مدرن
تاریخ گواهی میدهد که تمدن سازی اقوام و فرهنگهای گوناگون از جمله تمدن مدرن، بیشتر ذیل این معنا و وجه از «اعتماد به نفس» معنا مییابد. تشکیل تمدن جدید و کشورگشاییهای استعمارگرایانه کشورهای غربی در مراحل آتی آن و نیز فعالیتهای نئو استعماری اخیر تنها گوشه ی کوچکی از «اعتماد به نفس» انسان غربی را نشان میدهد که در پرتو ایمان و اعتماد به رسالت تاریخی و جهانی خود درصدد بوده و هست تا آرمانهای روشنگری را برای انسانهای غیر متمدن به هر قیمتی به ارمغان آورد! آرمانهایی که هر روز بیشتر و بیشتر در سطح عینی و نظری به چالش کشیده میشوند.
جامعه ی ایران نیز که با انقلاب اسلامی در مسیر تاریخی بسیاری از جوامع که در پرتو آموزه های علوم تجددی تا آن زمان تنها دریافتی تجددی از آن داشتند، تشکیک کرد و محکوم بودن جوامع به اینکه غرب را سرلوحه خود قرار دهند، به چالش کشید، و با توجه به اینکه خود را داعیه دار رسالت تاریخی ای متفاوت از آنچه تجدد مدعی آن است میداند، در قدم اول باید اعتماد و ایمان به این رسالت تاریخی را که در واقع وجه جامعه شناختی و تمدنی «اعتماد به نفس» است، تبیین و تقویت نماید و سپس در ذیل آن به تقویت آن در سطح روان شناختی بپردازد.
به این ترتیب، هر ایرانی در پرتو ایمان به رسالت تاریخی خود و نیز اعتماد به تواناییها، استعداد ها و ظرفیتهای فردی خود میتواند به عنوان کنشگری آگاه در جهت تاریخ و تمدن سازی نوین اسلامی بکوشد. بدیهی است که در صورت عدم دریافت و فهم این بُعد مهم و تکیه صرف بر بُعد روانشناختی این مفهوم، نه تنها نمیتوان به تحقق این تاریخ و تمدن متفاوت که آرمان ایرانیان بوده و هست امیدوار بود، بلکه باید شاهد تلاشهایی ناآگاهانه در جهت تحقق تمدن غرب، آن هم به صورت ناقص، اقماری و حاشیه ای در سرزمینی بود که هیچگاه رؤیای تمدن سازی خود را به فراموشی نسپرده و نمی‌سپرد.
امید آنکه به هستی متفاوت و تاریخی خود ایمان آورده و با اعتماد به آن در جهت تحقق آنو برای رسین به تمدن نوین اسلامی بکوشیم.(دکتر عبدالحسین کلانتری)
سبک زندگی تمدن ساز
اگر سبک زندگی را عبارت از کنشهای اجتماعی جامعه بدانیم و مجموعه ی بینشها و منشها و کنشها را اجزای یک فرهنگ تلقی کنیم، آنگاه سبک زندگی به معنای کنش اجتماعی، جزئی از فرهنگ اجتماعی است. از آنجا که بنده فرهنگ را جزئی از تمدن معرفی کردم، پس میتوان سبک زندگی را نیز جزئی از تمدن دانست.
برای رسیدن به تمدن اسلامی، سبک زندگی هم باید اسلامی باشد. بنابر این، سبک زندگی جزئی از فرهنگ است و فرهنگ جزئی از تمدن به شمار میرود. پس تفاوت تمدن و فرهنگ اسلامی و غیراسلامی طبیعتاً میتواند ناشی از تفاوت سبک زندگی اسلامی و غیر اسلامی باشد. سبک زندگی عبارت است از: کنشهای اجتماعی یک جامعه. همچنین هر کنشی به طور قطع، زاییده ی منشها و بینشهاست. بینش و منش اسلامی طبیعتاً بر کنش اجتماعی تأثیر میگذارد و سبک زندگی را اسلامی میکند. اگر بخواهم کاربردی صحبت کنم، باید عرض کنم که مثلاً در فرهنگ و سبک زندگی اسلامی، نهاد خانواده اصالت دارد؛ چون خانواده یکی از ارکان جامعه و جزو نهادهای مهم اجتماعی است. پس تمدن اسلامی باید به نهاد خانواده اهمیت دهد. (حجت الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه)
احادیث تمدنی زیربنای تمدن ساز
آنچه زیربنای تمدن یک جامعه اسلامی است که اگر یک ملّتی فاقد این اصول بود، دیگر متمدّن نیست از نظر امام صادق این است، فرمود: ثَلاثْ لا یَستَغنِی اَهلُ کُلِّ بَلَدٍ عَنها؛ سه چیز است که هیچ گروهی از آنها بی نیاز نیست:
اوّل: فَقِیهٌ عالِمٌ وَرِعْ.
دوّم: اَمیرٌ خَیِّرٌ مُطاع.
سوّم: طَبیبٌ بَصیرٌ ثِقِه. فَإنْ عَدِمُوا ذلِکَ کانُوا هَمَجً رِعاعْ. (بحارالأنوار ج 75 - ص 235 - مواعِظُ الصادِق جعفر بن محمّد (علیه السلام) ؛ با تلخیص)
فرمود: اگر یک ملّتی از راهنمائی فقیه عادل محروم بود، اگر یک ملّتی از داشتن یک ارتش نیرومند و فرمانروایان مهربان و خیرخواه محروم بود، اگر یک ملّتی از یک سلسله اطبای حاذق مورد اعتماد محروم بود، آنها از سعادت و تمدن سهمی ندارند.
اول: داشتن مقام شامخ فقاهت است که احکام و حِکم دین را به مردم بیاموزاند.
دوم: داشتن فرمانروایان خیرخواه مُطاع که مردم از آنها اطاعت کنند.
سوم: داشتن اطبّای بینای بیداردل پاک.
اینها را امام ششم به ما آموخت که فراهم کنیم.(علامه آیت‌الله جوادی آملی)
هدف انقلاب ایجاد حکومت جهانی اسلام
مسوولان ما باید بدانند که انقلاب ما محدود به ایران نیست. انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت - ارواحنا فداه - است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد. مسایل اقتصادی و مادی اگر لحظه ای مسئولین را از وظیفه‌ای که بر عهده دارند منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به دنبال دارد. باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنمایند، ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند. (صحیفه نور، جلد21، صفحه108، پیام امام خمینی (ره) به مهاجرین جنگ تحمیلی به مناسبت نیمه شعبان، مورخ 02/01/1368).
الهم عجل لولیک الفرج...