جایگاه ادبیات شناسی در تحقق تمدن نوین اسلامی

در جهان اسلام با مسئله مهمی به نام جایگاه ادبیات در جامعه مواجه هستیم، معتقدم تحقق تمدن اسلامی بدون ادبیات امکانپذیر نیست، نیازمند نهضت ادبیات شناسی و جهت دادن ادبیات به سمت تمدن ‌سازی اسلامی هستیم، بزرگترین چالش جهان اسلام، امروز عقب ماندگی تمدنی است، حال آیا ادبیات میتواند در تمدن ‌سازی نقش داشته باشد؟ هیچ تمدنی در دنیا به وجود نمیآید مگر اینکه با یک نهضت ادبی همراه باشد؛ زیرا هر نهضتی نیازمند شعور است و حرکت. و شعور تواماً با ادبیات است.(1)

تهیه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در تحقق تمدن نوین اسلامی

تمدنها با خودآگاهی آغاز شده و تمدن اسلامی و صنعتی هر کدام مطابق خودآگاهی مردم شکل گرفته و تمدن نوین اسلامی و ایرانی هم باید با خودآگاهی آغاز شود. تهیه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به وسیله اندیشمندان و متفکران زمینه ‌ساز تحقق تمدن نوین اسلامی است که این موضوع مقدمه ظهور تمدن عظیم اسلامی جدید میباشد که براساس قابلیتهای ملت عظیم مسلمان شکل میگیرد. (2)

استقلال فرهنگی ضرورت تحقق تمدن نوین اسلامی

انقلاب اسلامی بدون ایجاد تمدن نوین اسلامی اصلاً معنایی نخواهد داشت و اگر ما حقیقتاً بخواهیم این تمدن را ایجاد کنیم و نقشه راهی برای آن فراهم بیاوریم، هیچ راهی نداریم جز اینکه از مسیر تقلید و ترجمه اندیشه ‌های غربی که مبتنی بر لیبرالیسم، اومانیسم، سرمایه‌داری، پوزیتیویسم و یک رویکرد نسبی‌گرایانه در حوزه معرفت‌ شناسی است، بازگردیم. این رویکردها قطعاً با فرهنگ انبیاء و پیام الهی اسلام سازگاری ندارد و ما هیچ راهی نداریم مگر اینکه استقلال فرهنگی خودمان را به واسطه نظریه ‌پردازیهای جدید و نوآوری و نقد جریانهای مخالف فرهنگ اسلامی و بر بنیان و مبانی مستحکم استوار کنیم.

ما بایستی برای این منظور منظومه‌ ای از نظریات جدید را در کنار هم و به عنوان مکمل هم ایجاد کنیم تا در مجموع بتوانیم آن تحول و ارتقایی را که در علوم انسانی مطرح میکنیم و در مباحث میان ‌دانشی مانند حوزه هنر و معماری و شهرسازی نیز به دنبال آن هستیم، تحقق ببخشیم. برای رسیدن به این مقصود در هر رشته و گرایشی، هر استادی در درس خود و در آن فضای علمی که تنفس میکند باید سعی کند قابلیتها را بیش از پیش به ظهور رسانده، تجربیات و مطالعات خود را به یک نظریه انکشافی یا تفسیری تبدیل کند.(3)

 پی‌نوشت:

1-     دکتر محمد علی آذرشب با رتبه علمی استاد تمام، استاد دانشگاه تهران، عضو کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور بین‌الملل است.

2-     دکتر هادی اکبر زاده

3-     مهندس عبدالحمید نقره کار