نقش تمدن اسلامی در ایجاد تمدن اروپائی
تاریخ تمدن نویسان غربى به نقش تمدن اسلامى در تمدن اروپایى تصریح کرده، و پیشرفت غربیها را مدیون فرهنگ والاتر مسلمانان دانسته‌اند.(1) آنان این اعتقاد که مسلمانان را فقط جذب کننده عناصر تمدنهاى دیگر میداند، رد کرده و معتقدند: آنان به آنچه دریافت کردند، سهم بسیارى افزودند. به نوشته "جرجى زیدان"، علوم مزبور با تحقیقات جدید علماى اسلام رنگ تازه به خود گرفت و مطابق مقتضیات محیط و مناسب با تمدن اسلام پیشرفت کرد.
"ارنست رنان" هم با اشاره به اینکه برخى سهم خود مسلمانان را نادیده میگیرند، مینویسد: مسلمانان آنچه را به ارث بردند، ترجمه و تفسیر کردند و تحلیلهاى ارزشمندى به آن افزودند و مهمتر اینکه خود نیز تراویدند و مغزهاى اصیلى به بار آوردند.(2)
با تمام آنچه گفته شد، چگونه میتوان نقش فرهنگ دینى اسلام را در پیشرفتهاى علمى نادیده گرفت، در حالى که به قول "زیگرید هونکه" هنوز بسیارى از داروها و کالاهاى ضرورى، که اروپاییان پیش روى دارند و هر روز مصرف میکنند، نام عربى دارند و از کشورهاى اسلامى آمده و اختراع مسلمانان هستند و هر یک خاطره تمدن اسلامى را زنده میکنند.(۳)
امام باقر علیه‌السلام و رابطه تمدنی با سایر ملل
امام باقر علیه‌السلام در زمان خود توانستند با جوامع متمدن آن روز مانند ایران باستان و روم رابطه تمدنی برقرار کنند و این امر در جامعه اسلامی تازگی داشت و از این لحاظ پایه گذار تمدن نوین و مکتب فکری شیعه بودند و در این عرصه با علمای زیادی به بحث و گفتگو در ابعاد مختلف علمی می نشستند و به سؤالات آنها پاسخ میدادند و از این طریق زمینه گسترش فرهنگ و مبانی اسلامی را فراهم میکردند.
- حجت الاسلام مسعودی (رئیس انجمن حدیث حوزه)
پی‌نوشت:
1- لوکاس، هنرى، تاریخ تمدن (از کهن ترین روزگار تا سده ما)، ترجمه: آذرنگ، عبدالحسین،ج ۱، ص ۳۵۱، ناشر: انتشارات کیهان، چاپ چهارم، تهران، ۱۳۷۶ ش.
2- همان ، ص ۳۶۸؛ تاریخ علم کمبریج، ص ۲۸۴٫
3- فرهنگ اسلام در اروپا، ص ۴۴ و ۴۵؛ برگرفته از نشریات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
