رفتن رسیدن است...
40 توشه از بیانات ارزنده امام خامنه ای
که با عمل به این دستورالعملها بتوانیم از تعداد روزهای غیبت بکاهیم.
انشاءالله
1- گام اول :
اولین و مهمترین قدم خودسازى اینست که انسان به خود و به اخلاق و رفتار خود با نظر انتقادى نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنى و دقت ببیند و سعى در برطرف کردن آنها داشته باشد. این از عهده‌ى خود ما برمى‌آید و این تکلیفى بر دوش ماست. (خطبه‌هاى نماز عید سعید فطر25/9/80)
2- بین خود و خدا :
یکى از ویژگیها که بسیار مهم است تا براى خودسازى به آن توجه کنیم و شاید جنبه‌ى تقدمى هم داشته باشد، «اخلاص» است. اخلاص عبارت است از کار را خالص انجام دادن و اینکه کارى را مغشوش انجام ندهیم... خالص بودن عبادت و خالص بودن عمل، اینست که براى خدا باشد. در بین مردم، متأسفانه خیلى رایج است که کارهاى خوب خودشان را بر زبان بیاورند و بگویند. کأنّه توجه ندارند که نباید کار نیک را به زبان آورد و گفت که ما میخواهیم اینکار را بکنیم یا ما این کارها را میکنیم. البته برخى جاها استثناست. در جاهایى، بعضى از کارها باید در علن انجام گیرد. در روایات در باب صدقه آمده است که «صدقه‌ى سِرّ» این ثواب را دارد و «صدقه‌ى علانیة» این ثواب را. یا مثلاً عبادات گروهى، جلوى چشم مردم انجام میگیرد و باید انجام گیرد و این از شعائر الهى است، اما بسیارى از عبادات یا اغلب عبادات، آن روابطى که بین خود انسان و خداست (ذکر، توجه، دعا، نافله، شب‌زنده‌دارى، سحرخیزى، احسان و کارهاى نیک) باید بین خود انسان و خدا بماند. (روز اول ماه مبارک رمضان 4/12/71)
3- طبیب خود باشیم :
طبیب خودتان باشید. بهترین کسى که میتواند بیمارى ما را تشخیص دهد، خودمان هستیم. بیاورید روى کاغذ. بنویسید «حسد». بنویسید «بخل». بنویسید «بدخواهى براى دیگران؛ وقتى کسى به خیرى میرسد، ما ناراحت میشویم.» بنویسید «تنبلى در کار». بنویسد «روح بدبینى به نیکان و صالحان». بنویسید «بى‌اعتنایى به وظایف». بنویسید «علاقه به خود؛ شدیداً به خودمان علاقه داریم.» ماه رمضان فرصتى است که یکى‌یکى این بیماریها را تا آنجایى که بشود، برطرف کنیم. (روز اول ماه مبارک رمضان 4/12/71)
4- پولادین خواهید شد اگر...
در درجه‌ى اول، جوان دانشجو و دانش‌آموز باید خودسازى کند. خودتان را با تربیت دینى بسازید. امور تربیتى خوب است. معلم تربیتى خوب است. گوینده‌ى تربیتى خوب است، اما آن کسى که از درون خود، موعظه کننده و تربیت کننده‌اى نداشته باشد، -واعظٌ مِنْ نَفْسِهِ- این تربیتها به کارش نمى‌آید. خودتان را بسازید، با نفس مبارزه کنید، اجراى حکم الهى را در محدوده‌ى شخص خودتان بزرگ بشمارید و به نماز، به توجه به خدا، به دعا و به توکل اهمیت بدهید. این شما را پولادین خواهد کرد. (دیدار با گروهى از دانشجویان و دانش‌آموزان15/8/70)
5- خاکریزهایتان را محکم کنید :
مراقب باشید. مواظب باشید و خاکریزهایتان را محکم کنید تا دشمن نتواند در سنگرهاى شما نفوذ کند. با این روحیه‌ى ایمانى و استوار است که میتوانید شاخ استعمار را بشکنید و اسلحه را از دستش بگیرید تا ملتتان بتواند نفسى بکشد، تا بتوانید کشور را بسازید، تا بتوانید سطح زندگى را بالا ببرید، تا بتوانید مشکلات و گره‌هایى را که میراث سالهای دوران استعمار و سلطه‌ی اجانب است، از بین ببرید. (در اجتماع مردم مشهد و زائران امام رضا(ع) در روز عید فطر 15/01/1371)
6- شکستن آن بت :
ما باید سعى کنیم که روح بندگی را در خودمان زنده نماییم. بندگی، یعنى تسلیم در مقابل خدا، یعنى شکستن آن بتى که در درون ماست. آن بت درونى ما -یعنى من- در خیلى جاها خودش را نشان میدهد. وقتى که منفعتت به خطر بیفتد، کسى حرفت را قبول نکند، چیزى مطابق میل تو -ولو خلاف شرع- ظاهر بشود، یا سر دو راهى قرار بگیرى، -یک طرف منافع شخصى، یک طرف وظیفه و تکلیف- در چنین تنگناها و بزنگاههایى، آن منِ درونى انسان سر بلند میکند و خودش را نشان میدهد. اگر ما بتوانیم این من درونى، این هواى نفس، این فرعون باطنى، این شیطانى را که در درون ماست، مهار کنیم، یا اقلاً قدرى مهار کنیم، همه‌ى امور اصلاح خواهد شد. قبل از هرچیز، خود ما آدم خواهیم شد و به فلاح خواهیم رسید. ماه رمضان، مقدمه‌ى اینست. روزه، نماز باتوجه، انفاقات، حتّى جهاد فى‌سبیل‌اللَّه، براى رسیدن به چنین دنیایى است که مردم بنده‌ى خدا باشند. (دیدار با اقشار مختلف مردم در آخرین روز ماه رمضان 26/2/69)
7- من دروغین :
چیزى را که خدا میدهد، قبلاً باید از خدا بخواهیم. چرا بخواهیم؟ یکى از عللِ اینکه گفته‌اند حاجات کوچک را هم از خدا بخواهید، اینست که به حوائج و عجز و حقارت و تهی‌دستى خودمان توجّه پیدا کنیم تا ببینیم که چقدر تهیدستیم. اگر خداى متعال کمک نکند، امکان ندهد، نیرو ندهد، فکر ندهد، ابتکار ندهد و وسایل را جور نیاورد، همان بندِ کفش هم به دست ما نخواهد رسید. اگر شما به قصد خریدنِ بند کفش از خانه بیرون آمدید، در راه جیبتان را زدند یا پولتان گم شد و یا مغازه‌ى مورد نظر بسته بود و یا در بین راه، حادثه‌ى مهمّى پیش آمد که مجبور شدید برگردید، بند کفش گیرتان نیامده است. بنابر این، هر چیز را از خدا بخواهید؛ حتّى بند کفش را، حتّى کوچکترین اشیاء را و حتّى قوت روزانه‌ى خود را. بگذارید این منِ دروغینِ عظمت‌یافته در سینه‌ى ما -که میگوییم «من» و خیال میکنیم مجمع نیروها ما هستیم- بشکند. این «من» انسانها را بیچاره میکند. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/11/1373)
8- موانع درونی :
راه براى ما روشن است، موانع راه هم براى ملت ایران روشن است. باید این موانع را بردارید؛ هم موانع درونى و هم موانع بیرونى را. موانع درونى را باید با تضرع به درگاه پروردگار، با دعا، با توجه، با تربیت و تهذیب نفس، با تقویت اخلاق، با عبادت و با توسل، از پیش پا بردارید. اگر دل ما سالم نباشد، نمى‌توانیم دنیاى سالمى درست کنیم. اگر در درون خودمان معیوب باشیم، نمى‌توانیم عیب جامعه و جهان را برطرف کنیم. ملت ایران بار سنگینى بردوش دارد و باید آن را به منزل برساند. باید دنیایى بسازد که هم براى خودش شیرین باشد و هم براى جوامع دیگر. شما مى‌توانید چنین کارى بکنید؛ اما شرطش این است که هر یک از ما، درصدد تهذیب نفس خودمان باشیم. نماز با توجه، انس با قرآن، دعا و توسل، تضرّع، روزه‌ى ماه رمضان و عبادات نیمه‌شب، مخصوصاً براى جوانان که تأثیرپذیری‌شان زیاد است، مى‌تواند مهذِّب نفس باشد.
(روز عید فطر در اجتماع مردم مشهد و زائران امام رضا(ع) 15/01/1371)
9- یکساعت برای خودتان :
دعا کنید. نافله بخوانید. توجه پیدا کنید. متذکر باشید. در شبانه‌روز یک ساعت را براى خودتان و خداى خودتان قرار بدهید. از کارها و اشتغالات گوناگون خودتان را بیرون بکشید. با خدا و با اولیاى خدا و با ولى‌عصر عجل‌الله تعالى فرجه و ارواحنافداه، مأنوس بشوید. با قرآن مأنوس باشید و در آن تدبر بکنید. (دیدار با مسؤولان و کارگزاران نظام 23/5/70)
10- مسجد پایگاه :
با امام جماعت مسجد، با عبادت‌کنندگان مسجد و با مؤمنینى که در مسجدند، برادرانه صمیمى باشید و آن را حفظ و بیشتر کنید. اول وقت، نماز را به جماعت، پشت سر پیش‌نماز هر مسجدى که در آن هستید، بخوانید. در مراسم دینى مسجد و تبلیغات آن شرکت کنید. در مراسم دعا و قرآن و مراسم مذهبى شرکت کنید... براى مسجد، جاذبه درست کنید. (دیدار فرماندهان بسیج سراسر کشور 27/8/71)
11- مثل آینه :
من بارها گفته‌ام، باز هم میگویم؛ ما تلاوت برجسته‌ى قرآن را در این کشور دنبال مى‌کنیم، براى اینکه اُنس با قرآن و تلاوت قرآن در بین مردم عمومیت پیدا کند. عزیزان من! باید با قرآن اُنس پیدا کنید. زبان ما، زبان قرآن نیست. میتوانیم به ترجمه‌ى قرآن مراجعه کنیم، اما عمق‌یابى مضامین قرآنى فقط با مراجعه‌ى به ترجمه نمى‌شود؛ کما اینکه با خواندن متن قرآن هم براى کسانى که مى‌فهمند، همیشه به دست نمى‌آید. با تدبّر به دست مى‌آید. با عمق‌یابى به دست مى‌آید. با قرآن باید مثل آینه مواجه شد؛ پاکیزه، براق و بى‌زنگار، تا قرآن در دل ما منعکس شود. قرآن باید در جان ما انعکاس پیدا کند. (دیدار قاریان قرآن کریم 14/07/1384)
12- قرآن خواندن هر روز را فراموش نکنید :
هر روز حتماً قرآن بخوانید. هر مقدارى مى‌توانید. آن‌هایى که ترجمه‌ى قرآن را مى‌فهمند، با تدبّر به ترجمه نگاه کنند. آن‌هایى که ترجمه‌ى قرآن را نمى‌فهمند، یک قرآن مترجم خوب -که الحمدلله زیاد هم داریم- کنار دستشان بگذارند و به ترجمه‌ى آن نگاه کنند. ممکن است ده دقیقه صرف وقت کنید و یک صفحه یا دو صفحه بخوانید، اما هر روز بخوانید. این را یک سیره‌ى قطعى براى خودتان قرار دهید. علامت بگذارید، فردا از دنباله‌اش بخوانید. (دیدار اعضاى هیأت دولت 8/6/84)
13- بگذارید در ذهنتان حک شود :
تلاوت قرآن یک فضیلت بزرگ و یک ثواب است، اما این تلاوت وسیله‌اى براى رسیدن به معرفت است. این قرآن یک اقیانوس عظیم است. هر چه بیشتر جلو بروید، تشنه‌تر مى‌شوید و علاقه‌مندتر مى‌شوید و دل شما روشن‌تر مى‌شود. در قرآن باید تدبّر کرد. من باز هم از شما جوانان خواهش مى‌کنم که با معانى قرآن انس پیدا کنید و ترجمه‌ى قرآن را بفهمید. من بارها این را از جوانان خواسته‌ام و بسیارى هم اقدام کرده‌اند. قرآن را که هر روز تلاوت مى‌کنید، هرچه تلاوت کردید، ترجمه‌ى آن را هم نگاه کنید. بگذارید این مفاهیم در ذهن جوان شما حک شود. در آن صورت فرصت تدبّر پیدا خواهید کرد. (مراسم اختتامیه‌ى مسابقات حفظ و قرائت قرآن کریم 09/08/1379)
14- هنوز فاصله داریم :
قرآن کتاب نور، کتاب معرفت، کتاب نجات، کتاب سلامت، کتاب رشد و تعالى و کتاب قرب به خداست. ما این خصوصیات را چه وقت از قرآن به دست مى‌آوریم برادران عزیز؟ همین که قرآن را در جیبمان بگذاریم، کافى است؟ اینکه در هنگام سفر، از زیر قرآن رد شویم، کافى است؟ اینکه ما در جلسه‌ى تلاوت قرآن شرکت کنیم، کافى است؟ اینکه حتى قرآن را با صداى خوش تلاوت کنیم یا تلاوت خوش را بشنویم و از آن لذّت ببریم، کافى است؟ نه؛ چیز دیگرى لازم دارد. آن چیست؟ آن تدبّر در قرآن است. باید در قرآن تدبّر کرد. خودِ قرآن در موارد متعدد از ما مى‌خواهد که تدبّر کنیم. عزیزان من! اگر ما یاد گرفتیم که با قرآن به صورت تدبّر اُنس پیدا کنیم، همه‌ى خصوصیاتى که گفتیم، حاصل خواهد شد. ما هنوز خیلى فاصله داریم، پس باید پیش برویم. (مراسم اختتامیه‌ى مسابقات قرائت قرآن 14/10/1373)
15- حضور قرآن در ذهن :
شما جوانان و نوجوانانى که قرآن را فرا میگیرید، این را بدانید که یک ذخیره‌ى مادام‌العمر براى اندیشیدن و فکر کردن را براى خودتان فراهم مى‌کنید. این چیز بسیار باارزشى است. ممکن است در سنین جوانى، معانى و معارف عمیقى را از آیات قرآن استنباط نکنید و نتوانید درست بفهمید -فقط چیزهاى سطحى و اندکى از معارف را بفهمید- اما به موازات بالا رفتنِ سطح معلومات و پیشرفت علمى، از آیات قرآن که در حافظه و ذهن شما قرار دارد، بیشتر استفاده مى‌کنید. حضور قرآن در ذهن انسان، نعمت بسیار بزرگى است. فرق است بین کسى که براى مطلبى، بارها آیات قرآن و فهرستهاى قرآنى را جست‌وجو میکند تا ببیند در این‌باره آیه‌اى وجود دارد یا نه، با آن کسى که آیات قرآن در ذهن و دل و جلوِ چشم اوست و نگاه میکند و آنچه را که در هر بخشى از معارف اسلامى به آن نیاز دارد، از قرآن استنباط و استخراج میکند و روى آن فکر و تأمّل میکند و از آن استفاده میبرد. اُنس با قرآن در دوران کودکى و نوجوانى، تا دوران جوانى، یک نعمت بسیار بزرگ است. (دیدار جمعى از حافظان و قاریان قرآن نونهال و نوجوان کشور 28/06/1380)
16- غفلت بدترین درد :
برادران غفلت نکنیم. بزرگترین عذاب خدا بر یک ملت این است که آن ملت غافل بشوند. بدترین درد براى یک جامعه، غفلت آن جامعه است. از خدا غافل نشویم. در دل و جان ما و در یکایک تصمیم‌گیریها و حرکات ما، کار ادارى، کار سیاسى، کار نظامى، کار مدیریت، وقت پول خرج‌کردن، وقت اعتبار تخصیص‌دادن، وقت قانون گذراندن، وقت قضاوت کردن، در تمام مراحل باید خدا به یاد ما باشد. ما باید براى خدا کار کنیم. اینطورى این جامعه پیش خواهد رفت. (در دیدار اعضاى هیأت دولت 8/6/84)
17- پایان جوشش انقلابی :
وقتى نماز جماعت مى‌خوانید، نماز شما باید همراه با توجه به پروردگار و خشوع در مقابل او باشد. وقتى اعتکاف مى‌کنید، وقتى روزه مى‌گیرید، وقتى اجتماعات مذهبى تشکیل مى‌دهید، باید همراه با توجه به خداى متعال و همراه با اخلاص باشد. کلید موفقیت اینهاست. اگر این نباشد، همان چیزى بر سر انسان خواهد آمد که دیدید بر سر عده‌اى آمد. عده‌اى در اول انقلاب خیلى تند و داغ و پُرشور بودند، اما متأسفانه فکر دینى آنها عمق نداشت؛ با اولین باد سردى که از طرف تبلیغات دشمنان آمد، برگ و بار انقلابیشان ریخت و جوشش انقلابیشان تمام شد. بعضیها صدوهشتاد درجه این طرف غلتیدند... این به خاطرِ نداشتن عمق است. به این دلیل است که ریشه‌ى اعتقادى و فکرى وجود ندارد. (دیدار دانشجویان و استادان دانشگاه‌هاى استان کرمان 19/2/1384)
18- همه میتوانند :
همه‌ى مردم و بالخصوص جوانان عزیز، این ارتباطى را که به برکت این روزهاى مبارک و شبهاى نورانى با خداى متعال پیدا کرده‌اند، نگذارند قطع شود. این رابطه‌ى با خدا را حفظ کنید. وسیله‌ى حفظ این رابطه هم در اختیار همه هست. اگر همین نماز پنجگانه، با توجه، با حضور قلب و با این توجه که در مقابل خدا ایستاده‌ایم، خوانده شود، بهترین رابطه است و روزبه‌روز دل شما را نورانى‌تر خواهد کرد. آن جوانهایى که شبهاى قدر در مساجد، حسینیه‌ها و حرمهاى مطهر گرد هم آمدند، گریه کردند، دعا خواندند، قرآن سر گرفتند، احیاء گرفتند و دلهایشان را با نور محبت الهى نورانى کردند، این رابطه را حفظ کنند که از آن بهره‌مند خواهند شد. إنشاءاللَّه در طول زمان، در سالهاى دیگر، روزبه‌روز این رابطه بیشتر خواهد شد. انسان از این راه هست که به کمال مطلوب و غایت خلقت خود، دست خواهد یافت. موفقیت در همه‌ى میدانهاى زندگى هم به همین وابسته است. (خطبه‌هاى نماز عید سعید فطر 2/8/1385)
19- بالاترین خطر :
اگر بخواهیم استغفار- این نعمت الهى- را به دست بیاوریم، دو خصلت را باید از خودمان دور کنیم، یکى غفلت و دیگرى غرور. غفلت، یعنى انسان به‌کلّى متوجّه و متنبّه نباشد که گناهى از او سر میزند. مثل بعضى از مردم... بعضى از این افراد غافل، اصلاً به ثواب و عِقاب عقیده‌اى ندارند. بعضى به ثواب و عقاب هم عقیده دارند، اما غرق در غفلتند و اصلاً ملتفت نیستند که چه کار مى‌کنند. اگر این را در زندگى روزمرّه‌ى خودمان قدرى ریز کنیم، خواهیم دید که بعضى از حالات زندگى ما شبیه حالات غافلان است. غفلت، دشمنى بسیار عجیب و خطر بزرگى است. شاید واقعاً براى انسان هیچ خطرى بالاتر و هیچ دشمنى بزرگتر از غفلت نباشد... در اصطلاحات قرآنى، آن چیزى که نقطه‌ى مقابل این غفلت است، تقواست. تقوا، یعنى به‌هوش بودن و دائم مراقب خود بودن. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/10/1375)
20- بازگشت به خدا :
لازم نیست که اگر انسان مى‌خواهد احساس گناه کند، حتماً بایستى سالهاى متمادى غرق در گناه شده باشد. نخیر؛ یک گناه هم یک گناه است. نباید گناه را کوچک دانست. در روایات باب «استحقار الذّنوب» داریم که حقیر شمردن گناهان را مذمّت کرده‌اند. علت اینکه خداى متعال میفرماید «مى‌آمرزیم»، این است که بازگشت به خدا، خیلى مهم است؛ نه اینکه گناه، کم و کوچک است. گناه، عمل بسیار خطرناکى است، منتها بازگشت و توجّه به خدا و ذکر او، اینقدر اهمیت دارد که اگر کسى این را صادقانه و درست و حقیقى انجام دهد، آن وقت آن بیمارى صعب‌العلاج از بین میرود. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/10/75)
21- از خدا بخواهید :
همه‌جور حاجت را مى‌شود از خدا خواست و باید خواست؛ حتّى حاجتهاى کوچک. اما این درخواست خود را به این حاجات کوچک منحصر نکنید. حاجات بزرگترى هست؛ آنها را از یاد نبرید. بزرگترین آنها «مغفرت الهى» است. از خدا بخواهید که آثار به جامانده‌ى از تخلف و گناه را از دل و جان ما برطرف بفرماید؛ از خدا بخواهید که راه توبه را براى شما هموار کند. حاجت بزرگ دیگر «محبت الهى» است. مقام حُبّ الهى را از خداى متعال طلب کنید. حاجت بزرگ دیگر «اصلاح امور امت اسلامى» است. از خدا بخواهید خداى متعال امور همه‌ى مسلمانها -نه فقط ملت ایران را- و همه‌ى کشورهاى اسلامى را اصلاح کند. بلکه از خداى متعال هدایت بشریت را به راه راست بخواهید. این دعاها اقبال استجابت زیادى دارد و همین دعاها اثر میکند. راهها را باز میکند. وسائل را آسان میکند و ما را در رسیدن به این مطلوبهاى بزرگ کمک میکند. (خطبه‌هاى نماز عید سعید فطر 2/8/85)
22- برکتهای چندسویه :
دعا انسان را به خدا نزدیک میکند. معارف را در دل انسان ماندگار و مؤثّر میکند. ایمان را قوى میکند، علاوه بر اینکه مضمون دعا -که خواستن از خداست- إنشاءاللَّه مستجاب میشود و خواسته‌ى انسان برآورده میگردد؛ یعنى دعا از چند سو داراى برکات بزرگ است. لذاست که در قرآن کریم، بارها در باب دعا و دعایى که بندگان صالح خدا کرده‌اند، سخن گفته شده است. همه اینها براى آن است که به ما درس داده شود. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377)
23- اگر اهل دعا باشیم :
زمان را قدر بدانید. حاجات بزرگ را، حاجات امّت اسلامى را، حاجات کشور اسلامى را، حاجات ملت خودتان را، حاجات شخصى خودتان را مورد توجّه قرار دهید و آنها را متضرّعانه و مجدّانه از خداى متعال بخواهید. و هرکس تعهّد کند این دعایى که میکند، هر آنچه که از عملکرد او احتیاج دارد، پاى آن بایستد و بگوید من حاضرم در راه خدا تلاش کنم... فرصت دعا را مغتنم بشمارید. خداى متعال این دعاها را مستجاب خواهد کرد و خواسته‌ها برآورده خواهد شد. جامعه‌ى ما اگر جامعه‌ى تقوا و دعا و معنویت باشد، بسیارى از مشکلات مادّى او هم قطعاً برطرف خواهد شد. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377)
24- علامت بد :
نمیدانم روایت از معصوم علیه‌السّلام است یا عبارتى از غیر معصوم؛ هرچه هست، عبارت حکمت‌آمیزى است. میگوید: «أنَا مِنْ أنْ أسْلُبَ الدُّعاءَ أخْوَفُ مِنْ أنْ أسْلُبَ الإجابَةَ؛ از اینکه دعا از من گرفته شود، بیشتر میترسم تا اینکه اجابت از من گرفته شود.» گاهى حال دعا از انسان گرفته میشود. این علامتِ بدى است. اگر دیدیم در وقت دعا، در وقت تضرّع و در وقت توجه و تقرّب، هیچ نشاط و حوصله‌ى دعا نداریم، علامتِ خوبى نیست. البته درستش هم میشود کرد. انسان میتواند با توجّه، با التماس و با خواستن، حال دعا را به طور جدّى از خدا بگیرد. (خطبه نماز جمعه 28 /11/73)
25- هرچه میخواهد دل تنگت :
در روایات دارد وقتى براى حاجاتى دعا میکنید، دعا و خواسته‌ى خود را زیاد ندانید. یعنى هرچه مایل هستید و میخواهید، از خدا طلب کنید. نگویید این زیاد است؛ کمتر بخواهم تا بشود. ما از استکثار دعا منع شده‌ایم. یعنى دعا و مطلوب را در مقابل پروردگار زیاد نشمارید. از خدا خواسته‌هاى بزرگ بخواهید و خداى متعال برآورده میکند. درِ امید به دعا را به روى خودتان نبندید و این راه و وسیله‌اى را که خداى متعال بین خود و بندگانش قرار داده است، بر روى خودتان مسدود نکنید. البته باز در روایات دارد «النّهىُ مِنْ الإسْتِعْجالِ فِى الدّعاءِ»، یعنى در دعا عجله نکنید. اگر چیزى را خواستید و در زمانى که شما خواستید برآورده نشد، نگویید که خداى متعال دعاى مرا مستجاب نکرد، نه. «الأمُورُ مَرْهُونَةٌ بِأوْقاتِها». (خطبه نماز جمعه 7/12/71)
26- همت بلند دار :
در دعا همت بلند داشته باشید. درخواستهاى بزرگ بکنید. سعادت دنیا و آخرت را بخواهید و نگویید اینها بزرگ است، اینها زیاد است؛ نه. براى خداى متعال اینها چیزى نیست. عمده این است که شما به معناى حقیقى کلمه و با همین شرایط طلب کنید. خداى متعال این طلب را اجابت خواهد کرد. گاهى هم انسان نمیداند کارى که انجام گرفت، اجابت دعاى او بوده. خود انسان غافل است. (خطبه نماز جمعه 29/7/84)
27- نقدترین دستاورد :
دعا مخصوص وقت گرفتارى نیست؛ همیشه باید دعا کرد. بعضى خیال میکنند وقتى گرفتارى و مصیبت و بلایى بود، باید دعا کرد؛ نه. آن وقتى هم که انسان در حال عادى زندگى مى‌کند، باید دعا کند و رابطه را با خدا محفوظ نگه دارد. به تعبیر یکى از روایات، صداى خود را براى فرشتگان در ملکوت اعلى آشنا کند. دعا همیشه لازم است... بزرگترین فایده‌ى دعا، فایده‌ى نقد دعاست که به خود شما دعا کننده میرسد. یعنى ایجاد رابطه با خداى متعال و احساس محبت و شوق به تقرب به پروردگار عالم. این، نقدترین دستاورد دعاست که متعلق به خود شما دعا کننده است؛ بحث استجابت بحث دیگرى است. (خطبه نماز جمعه 29/7/84)
28- اقبال استجابت :
لازم نیست دعا همیشه قوانین طبیعى را به هم بزند و برخلاف قوانین طبیعى عمل کند؛ دعا در چارچوب قوانین طبیعى مستجاب میشود و خواسته‌ى شما برآورده میگردد. این قدرت خداست که قوانین را جور مى‌آورد، کنار هم مى‌گذارد و مقصود شما برآورده مى‌شود... اگرچه در مواردى بلاشک دعا قوانین را هم خلق مى‌کند، اما اینطور نیست که وقتى میگوییم دعا مستجاب مى‌شود، یعنى دعاى شما اگر با قوانین دیگر الهى منافات داشته باشد و عملى همراهش نباشد، و یا حتّى خود دعا از روى توجّه هم نباشد، باز مستجاب مى‌شود؛ در دعا، طلب کردن و خواستن از خداى متعال و حقیقتاً مطالبه کردن لازم است. این دعا مستجاب مى‌شود. اگر عمل و تلاش در راه اهداف بزرگ، همراه این دعا باشد، اقبال استجابت این دعا واقعاً بیشتر است. آن وقتى که دعا استمرار پیدا کند، حتماً اقبال استجابت در این دعا بیشتر است. اگر دیده شد که یک دعا چند بار تکرار گردید و مستجاب نشد، نباید مأیوس شد؛ بخصوص در مسائل بزرگ، بخصوص در مسائل مربوط به سرنوشت انسان و سرنوشت کشور و سرنوشت ملتها. چون گاهى طبیعت کارهاى بزرگ چنین است که تحقّقش زمان مى‌طلبد. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377)
29- باز بخواهید و بخواهید :
یکى از شرایط استجابت دعا این است که آن را با توجه مطرح کنیم. گاهى لقلقه‌ى زبان، جملاتى چون «خدایا ما را بیامرز»، «خدایا به ما سعه‌ى رزق بده» و «خدایا قرض ما را ادا کن» است. ده سال انسان اینگونه دعا مى‌کند، اصلاً مستجاب نمى‌شود. باید تضرع کنید و جدى بخواهید. باید از خداى متعال با الحاح بخواهید. باز بخواهید و باز بخواهید. در این صورت البته خداى متعال دعاها را مستجاب خواهد کرد. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/11/73)
30- به ما هم یاد بدهید :
توصیه‌ى من این است که در این سه روزى که شما در مسجد هستید، تمرین مراقبت از خود بکنید؛ حرف که میزنید، غذا که مى‌خورید، معاشرت که میکنید، کتاب که مى‌خوانید، فکر که مى‌کنید، نقشه که براى آینده مى‌کشید، در همه‌ى این چیزها مراقب باشید رضاى الهى و خواست الهى را بر هواى نفستان مقدم بدارید. تسلیم هواى نفس نشوید. تمرین این چیزها در این سه روز مى‌تواند درسى باشد براى خود آن عزیزان و براى ماها که این‌جا نشسته‌ایم و با غبطه نگاه مى‌کنیم به حال جوانان عزیزمان که در حال اعتکاف هستند. با عملِ خودتان به ما هم یاد بدهید. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 28/5/1384)
31- این شب را به خاطر بسپار :
یکى از مهمترین روزهاى سال، روز نیمه‌ى شعبان است که هم مصادف با ولادت ذیجود و مسعود حضرت بقیةاللَّه ارواحنافداه شده است و هم شب و روز نیمه‌ى شعبان -با قطع نظر از ولادت این بزرگوار در این شب و روز- از لیالى و ایام متبرّک‌اند. شب نیمه‌ى شعبان، شب بسیار متبرّکى است؛ تعالى لیالى قدر و وقت توجّه و تذکّر و توسّل به ذیل عنایات بارى‌تعالى و طلب و درخواست است. اعمال و ادعیه‌اى هم دارد که اگر موفّق شده‌اید و آنها را انجام داده‌اید، إنشاءاللَّه مشمول قبول پروردگار باشد. اگر کسانى هم غفلت کردند و توجّه نداشتند، به یاد نگهدارند که همه‌سال، شب نیمه‌ى شعبان را مغتنم بشمارند. (دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت میلاد حضرت مهدى (عج) 25/09/1376)
32- منتظر حقیقی :
بزرگترین وظیفه‌ى منتظران امام زمان این است که از لحاظ معنوى و اخلاقى و عملى و پیوندهاى دینى و اعتقادى و عاطفى با مؤمنین و همچنین براى پنجه درافکندن با زورگویان، خود را آماده کنند. کسانى که در دوران دفاع مقدّس، سر از پا نشناخته در صفوف دفاع مقدّس شرکت مى‌کردند، منتظران حقیقى بودند. کسى که وقتى کشور اسلامى مورد تهدید دشمن است، آماده‌ى دفاع از ارزشها و میهن اسلامى و پرچم برافراشته‌ى اسلام است، مى‌تواند ادّعا کند که اگر امام زمان بیاید، پشت سر آن حضرت در میدانهاى خطر قدم خواهد گذاشت. اما کسانى که در مقابل خطر، انحراف و چرب و شیرین دنیا خود را مى‌بازند و زانوانشان سست مى‌شود؛ کسانى که براى مطامع شخصى خود حاضر نیستند حرکتى که مطامع آنها را به خطر مى‌اندازد، انجام دهند، اینها چطور مى‌توانند منتظر امام زمان به حساب آیند؟ کسى که در انتظار آن مُصلحِ بزرگ است، باید در خود زمینه‌هاى صلاح را آماده سازد و کارى کند که بتواند براى تحقّق صلاح بایستد. (دیدار با مردم به مناسبت نیمه شعبان در مصلای تهران 30/7/81)
33- مبارک خواهد شد :
فرصت روزه و امساک و فضاى عبادت و معنویت را قدر بدانیم و قدرى خودمان را به خدا نزدیک کنیم. از گناهان دورى کردن، به قُربات و اعمال عبادى هرچه نزدیکتر شدن، اخلاق و رفتار و صفات و خصال انسانى را هرچه در خود زنده‌تر و فعّالتر کردن، امورى است که در این ماه مى‌تواند حقیقتاً براى هر کسى و براى هر مجموعه‌اى مایه‌ى برکت باشد. از قرآن درس بگیریم. از دعاها درس و حکمت بیاموزیم. قدرى در هدف از خلقت خود، در آفرینش خود، در نعمتهاى بزرگ خداى خود و در وظایف عظیمى که بر دوش ماست، تأمّل و تدبّر کنیم. در مرگ و حساب الهى و ارزش عبادات و اعمال -آنگاه که همراه با اخلاص باشد- تأمّل کنیم. آن وقت ماه رمضان حقیقتاً ماه مبارکى خواهد شد. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 04/10/1377)
34- امیدوار باشیم :
مردم ما، جوانهاى ما، زن و مرد ما با این شبها حقیقتاً قصد پالایش خود را دارند. دلها نرم مى‌شود، چشمها اشکبار مى‌شود، روح‌ها لطیف مى‌شود. روزه هم کمک کرده است. ما باید امیدوار باشیم، دعا کنیم و بکوشیم از این شبها براى عروج معنوى خود استفاده کنیم. چون نماز معراج و وسیله‌ى عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است. شب قدر هم معراج مؤمن است. کارى کنیم عروج کنیم و از مزبله‌ی مادى که بسیارى از انسانها در سراسر دنیا اسیر و دچار آن هستند، هرچه مى‌توانیم، خود را دور کنیم. دلبستگیها، بدخلقیها -خلقیات غیر انسانى، ضد انسانى- روحیات تجاوزگرانه، افزون‌خواهانه و فساد و فحشاء و ظلم، مزبله‌هاى روح انسانى است. این شبها باید بتواند ما را هرچه بیشتر از اینها دور و جدا کند. (خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران 15/08/1383)
35- ما عزیزتر نیستیم :
من و شما پیش خداى متعال عزیزتر نیستیم از کسانى که قبل از ما بودند و از کسانى که بعد از ما خواهند آمد؛ مگر این که عملمان خوب باشد و تقوایمان بیشتر از آنها باشد. این را توجه داشته باشید. اگر تقواى بیشترى به خرج دادیم، از خودمان بیشتر مراقبت کردیم، بهتر کار کردیم، بهتر به وظایفمان عمل کردیم، به قانون بیشتر احترام گذاشتیم و در جهت این اهداف، بیشتر پیش رفتیم، پیش خداى متعال عزیزتر خواهیم بود، اما بدون آن نه‌خیر. باید تلاشمان را در این جهت متمرکز کنیم. مواظب باشیم در دامهایى که دیگران افتادند، ما نیفتیم. هرکس در آن دامها بیفتد، همان بلاها و همان عواقب برایش متصور است؛ فرقى بین ما و آنها نیست. (دیدار با اعضاى هیأت دولت 17/07/1384)
36- ما بیشتر :
علاوه بر این که هر فرد مسلمانى احتیاج دارد به اینکه در این ماه ذخیره‌ى تقوا و پرهیزگارى و تهذیب و تزکیه را براى خود فراهم کند، ما منسلکین در سلک روحانیت، بیشتر از دیگران به این معنا احتیاج داریم. به قول آن عارف معروف که میگوید: آب که از برکات الهى است، همه‌ى پلیدیها و ناپاکیها را از بین مى‌برد. هر جسمى که با آب تماس میگیرد، پاک مى‌شود، ولى خود آب تحت تأثیر تماس با ناپاکها و ناپاکیها، به تصفیه احتیاج پیدا مى‌کند و خداى متعال در یک گردش طبیعى، آب را به بخار تبدیل مى‌کند؛ به آسمان مى‌برد، از بالا مجدّداً به صورت قطرات باران به زمین برمیگرداند، پلیدیها را از آن جدا مى‌کند، آن را تصفیه مى‌کند و باز به صورت ماء طهور در اختیار افراد انسان و سایر موجودات قرار مى‌دهد. گوینده‌ى این سخن حکمت‌آمیز مى‌گوید: این جان شما، معارف شما، نصایح شما، بلکه خود قلب و روح شما، همان ماء طهورى است که ناپاکیها را از انسانها میزداید، اما خود این ماء طهور به‌تدریج به تصفیه و تزکیه احتیاج پیدا مى‌کند و تزکیه و تصفیه‌ى آن، جز با یک عروج معنوى، جز با یک گردش معنوى به سمت علویات -که آن هم با ذکر و دعا حاصل خواهد شد- ممکن نمى‌شود. با ذکر، با توجّه، با توسّل، با مناجات، با نافله، با تضرّع در مقابل خداوند، با تفکّر در آیات آفاقى و انفسى، این ماء طهور باز همان طهارت خود را به دست مى‌آورد؛ آماده مى‌شود تا باز هم با پلیدیها مواجه گردد و آنها را از جسم و جان بشر و عالم بزداید. ماه رمضان فرصت این عروج معنوى است. (دیدار با علما و روحانیون در آستانه‌ى ماه مبارک رمضان 03/10/1376)
37- خسته‌ی روحی :
در راههاى طولانى گاهى انسان قوّه هم دارد، زانو و پاها اصلاً خسته نشده، اما آدم از حرکت خسته‌ى روحى مى‌شود. این خستگى روحى انسان را از رسیدن به اهداف باز مى‌دارد. براى اینکه این خستگى روحى پیش نیاید -که از خستگى جسمى گاهى خطرش هم بیشتر است- استمداد از پروردگار، توکل به خدا و امیدوارى به کمک الهى لازم است؛ این را از دست ندهید و این را داشته باشید. (بیانات در دیدار اعضاى هیأت دولت 17/07/1384)
38- فقط صورت‌سازی نباشد :
در مراسم مذهبى به روح مراسم توجه کنید. فقط صورت‌سازى نباشد؛ انسان شعرى بخواند، اشکى بگیرد یا بریزد. روح دعا و نماز عبارت است از ارتباط با خدا، آشنا شدن با خدا، بهره بردن از معنویت، پاکیزه کردن و پیراستن روح و پالایش کردن ذهن از وسوسه‌ها. نماز را با توجه و اول وقت بخوانید. تحجر بد است. فکر نکردن در لایه‌هاى زیرین ظواهر، عیب بزرگى است. مواظب باشید به این عیب دچار نشوید. (در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌هاى استان کرمان 19/2/1384)
39- همپای دانایی :
توصیه مى‌کنم که به عمقها توجه کنید و آن را بطلبید؛ از ظواهر هم دست نکشید. این خطاست که کسى خیال یا توهم کند که باید باطن را درست کرد، ظاهر مهم نیست؛ نه‌خیر، همین ظاهر انسان را به وادیهاى گوناگونى مى‌کشاند. ظاهر دینى، ظاهر اسلامى، پای‌بندى به تعبد دینى، همین مجالس دعا، همین مجالس توسل به ائمه علیهم‌السّلام لازم است، منتها همه‌ى اینها را با دانایى همراه کنید. (دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاه‌هاى استان کرمان 19/2/1384)
40- قدر جوانی :
مهمترین مظهر قدردانى از جوانى همین است که از این صفا و نورانیت و از این ناآلودگى و پیراستگى طبیعى انسان جوان استفاده کنید و خود را در زمینه‌هاى تزکیه و اخلاق پیش ببرید. این إنشاءالله ذخیره‌ى همه‌ى زندگى شما خواهد شد. راهش هم رعایت دو نکته است؛ ذکر و توبه. ذکر یعنى یاد. یاد در مقابل غفلت است؛ غفلت از خدا، غفلت از وظیفه و مسئولیت، غفلت از هنگام حساس مواجهه با مأموران الهى در عالم ملکوت، عالم بعد از عبور از جسمانیت، و محاسبه‌ى بزرگ انسان در مقابل خدا در قیامت. این یادها تعیین‌کننده است... نکته‌ى دیگر توبه است. ممکن است کسى بگوید ما که جوانیم و هنوز عمرى از ما نگذشته که مثل شما گناه زیادى کرده باشیم و محتاج توبه باشیم. نه، این درست نیست؛ توبه وظیفه‌ى همیشگى انسان است. پاکترین انسانها هم باید توبه کنند. (دیدار با دانشجویان دانشگاه شهید بهشتى 22/2/82)
منبع : سایت وزین امام خامنه ای (حفظه الله)
