قیامت، مهمترین اتفاقی است که در مسیر زندگی هر انسان و در پایان آن رخ می‌دهد، قرآن کریم در وصف این روز می‌فرماید:
إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ، لَیْسَ لِوَقْعَتهَِا کاَذِبَةٌ، خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ، (واقعه، آیه 1-3)؛ آری قیامت روزی است که بعضی را پست و ذلیل و برخی دیگر را بلند و ارجمند می‌کند.
ویژگی مهم این روز، رسیدگی به حساب کارهای انسانهاست و سرنوشت هرکس به وسیله اعمالش رقم می‌‌خورد.
نحوه رسیدگی به اعمال نیز طبق آیات و روایات متعدد، به صورت سؤال است. ما در این جا برخی از سؤالات قیامت را که بیان شده، مطرح می‌کنیم تا ببینیم آیا برای آنها در روز محشر جوابی فراهم کرده‌ایم، پرسشهایی که بهشت و دوزخ ما بستگی به محتوای جواب ما دارد.
رسول مکرم اسلام صلوات الله فرمود: لَا یَزُولُ قَدَمُ عَبْدٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَتَّى یُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعٍ، عَنْ جَسَدِهِ فِیمَا أَبْلَاهُ وَ عَنْ عُمُرِهِ فِیمَا أَفْنَاهُ وَ عَنْ مَالِهِ مِمَّا اکْتَسَبَهُ وَ فِیمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَیْت. (الأمالی طوسی، ص124) ملاحظه می‌کنید که یکی از پرسشهای عرصه قیامت، محبتی است که خدا نسبت به اهلبیت در دل ما قرار داده است.
امام صادق علیه السلام درباره آیه «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ»(تکاثر، آیه8) فرمود: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْأَلُ عِبَادَهُ عَمَّا تَفَضَّلَ بِهِ عَلَیْهِمْ وَ لَا یَمُنُّ بِذَلِکَ عَلَیْهِمْ وَ الِامْتِنَانُ بِالْإِنْعَامِ مُسْتَقْبَحٌ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ فَکَیْفَ یُضَافُ إِلَى الْخَالِقِ مَا لَا یَرْضَى الْمَخْلُوقُونَ بِهِ وَ لَکِنَّ النَّعِیمَ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ مُوَالَاتُنَا، یَسْأَلُ اللَّهُ عَنْهُ عِبَادَهُ بَعْدَ التَّوْحِیدِ وَ النُّبُوَّةِ وَ لِأَنَّ الْعَبْدَ إِذَا وَافَاهُ بِذَلِکَ أَدَّاهُ إِلَى نَعِیمِ الْجَنَّةِ الَّذِی لَا یَزُول. (عیون الاخبارالرضا، ج2 ص129)
درباره فواید عظیم و آثار فراوان محبت ائمه معصومین علیه السلام بسیار سخن گفته شده که توجه به آنها، بزرگی این نعمت را نشان می‌دهد و البته مسئولیت سنگین ما را.
همچنین مراد از محبت اهلبیت علیهم السلام در لسان روایات، علاقه و کشش قلبی همراه با اطاعت و پیروی از آنهاست و این همان نعمت و گنجی است که درباره‌اش می‌پرسند و اینکه آیا آن را عملاً در رگهای زندگی خود به جریان انداخته‌ایم، یا اینکه فقط در ویترینی آن را گذاشته و تنها به آن نگاه نموده‌ایم؟ درست مثل تلویزیونی که به جای استفاده بجا از آن، فقط در گوشه اتاق پذیرایی گذاشته و به عنوان دکور منزل از آن استفاده کنیم، کاری که ماکت آن نیز می‌تواند همان کار را انجام دهد و نیازی به صرف این همه هزینه نبود.
امام صادق علیه السلام در بیانی دیگر از همین آیه فرمود: اللَّهُ أَکْرَمُ مِنْ أَنْ یُطْعِمَکُمْ طَعَاماً فَیَسْأَلَکُمْ عَنْهُ وَ لَکِنَّکُمْ مَسْئُولُونَ عَنْ نِعْمَةِ اللَّهِ عَلَیْکُمْ بِنَا، هَلْ عَرَفْتُمُوهَا وَ قُمْتُمْ بِحَقِّهَا؟ ( دعائم الإسلام، ج 2 ص 116)
وجود نازنین امام حسین علیهم السلام نعمت بزرگی است که از او و محبتی که نسبت به او در قلبهاست سؤال خواهد شد که چقدر از این چراغ هدایت در دنیای تاریک و سیاه و از این کشتی نجات در گرفتاریهای زندگی فردی و اجتماعی خود استفاده کرده‌ایم؟
آیا به صرف اقامه عزا و گریه برای او حق او ادا شده است؟
آیا امام حسین علیه السلام شهید شد که امت اسلام فقط برایش سوگواری کنند؟
آیا یک سخن از امام حسین علیه السلام می‌توانید پیدا کنید که بگوید هدف من از نهضت عاشورا آن بود که مردم همه ساله برایم اشک بریزند و نذر نمایند؟
آیا وظیفه ما نیست که از هدایتهای امام بهره ببریم؟
آیا نباید حس خونخواهی او را در مجالس عزا تقویت کنیم تا در رکاب امام زمان روحی فداه از دشمنانش انتقام بگیریم؟
امام حسین علیه السلام کسی است که جدش رسول خدا صلوات الله درباره‌اش فرمود: إِنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ فِی السَّمَاءِ أَکْبَرُ مِنْهُ فِی الْأَرْضِ فَإِنَّهُ مَکْتُوبٌ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ مِصْبَاحٌ هَادٍ وَ سَفِینَةُ نَجَاةٍ وَ إِمَامٌ غَیْرُ وَهْنٍ وَ عِزٌّ وَ فَخْرٌ وَ بَحْرُ عِلْمٍ وَ ذُخْرٌ. (کمال الدین، ج1ص 264) اما امت پیامبر قدر او را ندانستند و چه هتک حرمتها که به او و خاندانش نکردند و چه جنایتهای وحشیانه‌ای که در حقش ننمودند.
آنقدر مصیبت امام حسین علیه السلام دردناک است که امام صادق علیه السلام فرمود: لَمَّا کَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَیْنِ مَا کَانَ ضَجَّتِ الْمَلَائِکَةُ إِلَى اللَّهِ بِالْبُکَاءِ وَ قَالَتْ یُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَیْنِ صَفِیِّکَ وَ ابْنِ نَبِیِّکَ، قَالَ فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ وَ قَالَ: بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا.( الکافی، ج1 ص465)
با چنین شناختی، اگر ما به پیکر غرق به خون سالار شهیدان نگاه می‌کنیم باید برای انتقام خون حسین علیه السلام خود را مهیا کنیم در نتیجه شیوه عزاداری ما برای این امام بزرگوار باید به گونه‌ای باشد که همه کسانی که ناظر سوگواری امام حسین علیه السلام هستند دریابند که او را به ناحق کشتند نه مثل کسی که خودش از دنیا رفته است.
ائمه معصوم علیه السلام سعی داشتند همین نگاه را در عزاداری امام حسین علیه السلام به ما القاء کنند چنانکه امام رضا علیه السلام در ضمن سوگواری برای امام حسین علیه السلام می‌فرماید: إِنْ سَرَّکَ أَنْ یَکُونَ لَکَ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا لِمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحُسَیْنِ فَقُلْ مَتَى مَا ذَکَرْتَهُ یا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیما.(الأمالی صدوق ص 130) همچنین ایشان در سخنی دیگر می‌فرماید: وَ لَقَدْ بَکَتِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ لِقَتْلِهِ وَ لَقَدْ نَزَلَ إِلَى الْأَرْضِ مِنَ الْمَلَائِکَةِ أَرْبَعَةُ آلَافٍ لِنَصْرِهِ فَوَجَدُوهُ قَدْ قُتِلَ، فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ إِلَى أَنْ یَقُومَ الْقَائِمُ فَیَکُونُونَ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْن.(الأمالی صدوق ص 130)
با این وصف باید گفت:ای کسانی که عاشق حسین علیهم السلام هستید، با کسب آمادگی و مزیّن شدن به فضائل اخلاقی خود را به سپاه حضرت مهدی علیه السلام داخل کنید که امام صادق علیه السلام درباره یاران حضرت مهدی عجل الله فرمود: وَ هُمْ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ یَدْعُونَ بِالشَّهَادَةِ وَ یَتَمَنَّوْنَ أَنْ یُقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْن.(بحارالأنوار ج: 52 ص308، مستدرک الوسائل ج11 ص114) خوشا به‌حال آنهایی که در زندگی چنین اند و در زمان ظهور حضرت مهدی روحی فداه از بین تمام مردم برای سربازی او انتخاب می‌شوند.
عاشورا روزی است که خلیفه خدا و رسولش در زمین و چراغ هدایت بشر یعنی امام حسین علیه السلام، به شهادت رسیده و غم و اندوه امام زمان عجل الله به اوج می‌رسد. عاشورا روز وقوع این آیه است که: وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً، (اسراء، آیه 33) زیرا امام باقر در مورد شخص مظلوم در این آیه فرمود: هُوَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ قُتِلَ مَظْلُوماً وَ نَحْنُ أَوْلِیَاؤُهُ وَ الْقَائِمُ مِنَّا إِذَا قَامَ طَلَبَ بِثَأْرِ الْحُسَیْن. (تفسیرالعیاشی، ج2 ص290).
امام باقر فرمود وقتی شیعیان در روز عاشورا به هم می‌رسند به هم تسلیت و تعزیت بگویند، یکی از یاران ایشان می‌پرسد: وَ کَیْفَ یُعَزِّی بَعْضُنَا بَعْضا؟ً قَالَ: تَقُولُ، عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ مَعَ وَلِیِّهِ وَ الْإِمَامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّد.(وسائل الشیعة،ج14 ص509 ) اگر اندکی در این سخن بیندیشیم، می‌بینیم ائمه ما چطور در اندیشه انتقام و خونخواهی امام حسین علیه السلام هستند که حتی در تسلیت دادن هم به این امر اشاره می‌کنند، یعنی ای شیعه! چرا نشسته‌ای؟ برای خونخواهی فرزند رسول الله و علی و فاطمه بپا خیز.
بزرگداشت امام حسین فقط به گریه و سینه زدن نیست، بلند شو تا با رهبری حضرت مهدی روحی فداه انتقام خون بناحق ریخته شده حسین علیه السلام را از ظالمان بگیری.
ببینید که امام صادق علیه السلام در ضمن زیارت قبر امام حسین علیه السلام می‌فرماید: اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِمَّنْ تَنْصُرُهُ وَ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ ثُمَّ تَضَعُ خَدَّکَ عَلَیْهِ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ اشْفِ صَدْرَ الْحُسَیْنِ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ اطْلُبْ بِدَمِ الْحُسَیْنِ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ رَضِیَ بِقَتْلِ الْحُسَیْنِ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ خَالَفَ الْحُسَیْنَ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ فَرِحَ بِقَتْلِ الْحُسَیْن.(کامل الزیارات، ص 238)
دوستداران امام حسین علیه السلام باید خود را برای خونخواهی مهیا ساخته و منتظر ظهور مهدی فاطمه عجّل الله باشند تا به سپاه او که منتقم خون است، ملحق شوند و همواره به این کلام رسول اعظم صلّ الله بیندیشند که با چه افتخاری از منتظران حضرت مهدی روحی فداه سخن می‌فرمایند:
اللَّهُمَّ لَقِّنِی إِخْوَانِی مَرَّتَیْنِ فَقَالَ مَنْ حَوْلَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ أَ مَا نَحْنُ إِخْوَانَکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَا إِنَّکُمْ أَصْحَابِی وَ إِخْوَانِی قَوْمٌ فِی آخِرِ الزَّمَانِ آمَنُوا وَ لَمْ یَرَوْنِی لَقَدْ عَرَّفَنِیهِمُ اللَّهُ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُخْرِجَهُمْ مِنْ أَصْلَابِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ، لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِیَّةً عَلَی دِینِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ کَالْقَابِضِ عَلَی جَمْرِ الْغَضَا، أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الدُّجَی، یُنْجِیهِمُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ فِتْنَةٍ غَبْرَاءَ مُظْلِمَة.(بصائرالدرجات، ص84).
تنها در این صورت است که لایق و سزاوار این مدح امام سجاد علیه السلام می‌شوند که فرمود: إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً.(کمال الدین، ج1 ص320).
اما در اینکه چگونه می‌توان به صف منتظران و یاران حضرت برای انتقام از خون امام حسین علیه السلام پیوست و چه صفاتی را باید زحمت کشید و به دست آورد تا به این افتخار بزرگ نائل شدن، امام صادق علیه السلام اوصافی را برای یاران امام زمان ارواحنافداه وصف می‌نماید که راه را روشن می‌کند؛ ایشان می‌فرماید:
رِجَالٌ کَأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِیدِ لَا یَشُوبُهَا شَکٌّ فِی ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَرِ لَوْ حَمَلُوا عَلَى الْجِبَالِ لَأَزَالُوهَا لَا یَقْصِدُونَ بِرَایَاتِهِمْ بَلْدَةً إِلَّا خَرَّبُوهَا کَأَنَّ عَلَى خُیُولِهِمُ الْعِقْبَانَ یَتَمَسَّحُونَ بِسَرْجِ الْإِمَامِ یَطْلُبُونَ بِذَلِکَ الْبَرَکَةَ وَ یَحُفُّونَ بِهِ، یَقُونَهُ بِأَنْفُسِهِمْ فِی الْحُرُوبِ وَ یَکْفُونَهُ مَا یُرِیدُ فِیهِمْ؛ رِجَالٌ لَا یَنَامُونَ اللَّیْلَ لَهُمْ دَوِیٌّ فِی صَلَاتِهِمْ کَدَوِیِّ النَّحْلِ، یَبِیتُونَ قِیَاماً عَلَى أَطْرَافِهِمْ وَ یُصْبِحُونَ عَلَى خُیُولِهِمْ، رُهْبَانٌ بِاللَّیْلِ لُیُوثٌ بِالنَّهَارِ هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیِّدِهَا، کَالْمَصَابِیحِ کَأَنَّ قُلُوبَهُمُ الْقَنَادِیلُ وَ هُمْ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ، یَدْعُونَ بِالشَّهَادَةِ وَ یَتَمَنَّوْنَ أَنْ یُقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْنِ إِذَا سَارُوا یَسِیرُ الرُّعْبُ أَمَامَهُمْ مَسِیرَةَ شَهْر،ٍ یَمْشُونَ إِلَى الْمَوْلَى إِرْسَالًا بِهِمْ یَنْصُرُ اللَّهُ إِمَامَ الْحَقِّ.(بحارالأنوار، ج52 ص308).
اکنون امام حسین از میان ما رفت، اما سفارشهای او هست. هر انسانی که آخرین لحظه‌های زندگی خود را سپری می‌کند، مهمترین سخنش و بالاترین تجربه زندگی خود را به اطرافیانش می‌گوید و امام حسین علیه السلام، صبوری و پایداری بر حق را آخرین کلام خویش قرار می‌دهد کما اینکه امام باقر علیه السلام فرمود: لَمَّا حَضَرَتْ أَبِی عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع الْوَفَاةُ ضَمَّنِی إِلَی صَدْرِهِ وَ قَالَ یَا بُنَیَّ أُوصِیکَ بِمَا أَوْصَانِی بِهِ أَبِی حِینَ حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ وَ بِمَا ذَکَرَ أَنَّ أَبَاهُ أَوْصَاهُ بِهِ یَا بُنَیَّ اصْبِرْ عَلَی الْحَقِّ وَ إِنْ کَانَ مُرّاً.(الکافی، ج2 ص92)
در حقیقت، کربلا تجلی‌گاه صبر زیبای حسین بن علی علیه السلام بر حقیقت است و بر ماست که همچون او و در رکاب فرزندش حضرت مهدی عجّل الله تا غلبه حق بر باطل آن هم در سراسر جهان از پای ننشینیم.
انشاءالله - اللّهمّ عجّل لولیک الفرج
